روغن منوّم /rowqan-e monavvem/

شکل دارويي: روغن

موارد مصرف: نافع در سهر. خواب آور

توضيحات:

جوزماثل: مسكنِ حرارت ملتهبه و مفرطه و در غايتِ تنويم و رادع اورام حارّه و مسكّن صداع صفراوى و دموى و ضماد آن و روغن دانه آن جهت بواسير و اوجاع حارّ مقعد مفيد است.

خربق سفيد: مسهل بلغم و صفراى غليظ و اخلاط لزجه و مخاطي و مفتح سدد و منقي معده و جهت فالج و سرسام و صرع بلغمي و ليثرغس و سائر امراض بارد دماغي و مفاصل و تفتيت حصات نافع‏ است.

بَنج: مانع نزلات و سيلان رطوبات به سوى چشم و مسكن اوجاع گوش و مخدر و منوم و مقوى اعضا و رادع و مجفف و مسكن صداع مزمن و ضربان مفاصل و عرق النسا و نقرس‏ است.

روغن بنج: تدهين آن جهت قروح صفراوى سر و جرب و حكّه و سعوط آن جهت رفع بى‏خوابى و درد سر حارّ و قطورش جهت درد گوش‏ مفيد است.

چون بزر البنج‏ را با نصف آن تخم كاهو و ثلث آن خشخاش كوبيده، روغن بگيرند، ترياق سرسام و ماليخوليا و وسواس و تندى نفس است.

خشخاش: پوست آن مخدر و رادع و مسدد و ضماد آن بر پيشانى جهت درد سر مفيد است.

تخم خشخاش در دوم سرد و در اول تر و مخدر و منوم و منضج مواد رقيق صفراوى است.‏

روغن تخم خشخاش: منوم و مسدّد است.

تخم کاهو: طِلاى آن بر پيشاني جهت خواب آوردن و منع صداع و ريختن مواد به چشم و بر موى جهت منع ريختن آن مفيد است.

روغن کاهو: جهت تحليل صلابات و ترطيب دِماغ و تنويم و ماليخوليا و صرع يبسي مؤثر است.

روغن کنجد: جلوس در آن جهت اكثر امراض يبسي مانند تشنج و غير آن‏ مفيد است. تدهين آن جهت زخم جدرى و سوختگي آتش نافع‏ است.

در مجموع اين ترکيب با برطرف کردن حرارت و خشکي دماغ باعث سرد و مرطوب شدن آن و ايجاد خواب و رفع بي‌خوابي مي‌شود. همچنين در رفع بيماري‌هاي دماغي ناشي از حرارت و خشکي مانند اضطراب و سردرد گرم و وسواس مفيد است.

اجزاء فراورده: جوزماثل، خربق سفيد، بزرالبنج، خشخاش، تخم کاهو، روغن کنجد

آثار دارو از ديد طب سنتي: مخدر، مبرد، رادع

مزاج کلي دارو: سرد و تر

منع مصرف: اين دارو براي مصارف خارجي ساخته شده و به هيچ وجه نبايد خوراکي مصرف شود. از تماس دارو با مخاط دهان يا زخم باز خودداري شود. مصرف اين روغن در کودکان و مبتلايان به نزله‌هاي مزمن و سرد ممنوع است. از مصرف دارو در مبتلايان به صرع، تشنج، فالج، سرگيجه، لقوه، استرخا، و تمامي بيماري‌هاي سرد دماغي خودداري شود.

عوارض جانبي: تاکنون عارضه‌اي گزارش نشده است.

دستور مصرف: هنگام خواب، فرق سر، کف دست‌ها و پاها را با اين دارو روغن‌مالي کنيد (فقط براي مصارف خارجي).

تداخلات دارويي: تاکنون گزارش نشده است.

مصرف در حاملگي و شيردهي: در اين دو دوره ممنوع است.

نکات قابل توصيه: اين روغن به دليل داشتن اجزاي سرد، مي‌تواند در برطرف کردن خارش و التهاب پوست مفيد باشد.

منابع:

1. عقيلي خراساني، مخزن الادويه، تهران: انتشارات باورداران، 2001
2. ابن سينا، قانون في الطب، بيروت: انتشارات العلامي، 2005
3. ناظم جهان، محمد اعظم، اكسير اعظم، دانشگاه علوم پزشكى ايران-مؤسسه مطالعات تاريخ پزشكى، طب اسلامى و مكمل، 1387 ه.ش.
4. American Herbal Products Association's Botanical Safety Handbook-CRC Press (2013)
5. PDR 2008