کپسول موميايي مُمسک/kapsul-e mumiyayi-e momsek/

شکل دارويي: کپسول

موارد مصرف: جهت دفع نزله و زکام؛ تقويت اعصاب و دماغ؛ ممسک

توضيحات:

موميايي: براساس کتب طب سنتي، مقوى ارواح و دل و مفرح و محلل مواد بارد و مقوى اعضاى باطني و ظاهرى و مجفف رطوبات است.

مُرّ: جالي و مجفف و قابض بي‌لذع و مفتح و محلل رياح و اورام بارده بلغميه و مانع تعفن اخلاط است‏ و جهت سينه و سرفه مزمن رطوبي و عسر النفس مفيد است.

کوکنار: مخدر و رادع و مسدد است.

قرنفل(ميخک): داراي قوت ترياقيت و تفريح، مقوى ارواح و اعضاى رئيسه باطني و جهت تقويت دماغ و ذهن و فکر و تفتيح سدد دماغى و امراض بارد رطب سوداوي دماغي و عصباني نافع است.

دارچين: به‌غايت ملطف و مفتح و مفرح نفس و منضج عفونت اخلاط و محلل رياح و مواد بارد و مجفف رطوبات دماغي و نزلات بارد رطب و امراض بارد دماغي است.

کبابه: به‌غايت ملطف و مفتح، مقوى معده و احشا و محلل رياح است.

حسن لبه: مقوى دل و آشاميدن آن جهت امراض سينه و سرفه رطوبي است.

صمغ عربي: مغرى و ملين صدر و قابض و مقوى معده و امعا و مانع ريختن مواد به سينه است.

عود هندي: ملطف و مفتح سدد و مفرح و مقوى اعصاب و حواس و قواى دماغي و قلب و پراکنده کننده رياح و محلل آن‌ها و جهت سرفه و ربو و ضيق النفس مفيد است.

ريشه شيرين بيان: نرم‌کننده سينه و حلق و مسهل رطوبات و مقوى اعصاب و محلل رياح و جهت ضيق النفس و بيماري‌هاي ريه و امراض دماغي و عصباني مفيد است.

مصطکي: ملطف و محلل و جالي و قابض و مقوى قوى و اعضاى رئيسه و آشاميدن آن جهت نزلات بارده‏ مفيد است.

خولنجان: مقوى اعضاى باطني و کاسر رياح بوده و جهت تصفيه صوت و سرفه رطوبي مفيد است.

بهمن سرخ و سفيد: مقوى دل و مفتح و محلل رياح و بلغم غليظ لزج و موافق مبرودين است.

بادام شيرين: مفتح و حافظ جوهر دماغ و ملين حلق و موافق سينه‏ است.

ابريشم: مفرح و مقوى روح نفساني و حيواني و طبيعي و رافع ضعف ريه است.

ميعه سائله: محلل رياح و داراي قوت قبض و تجفيف بوده و جهت سرفه و زکام و درد سينه و ريه مفيد است.

پرسياوشان (بدل ميعه سائله): ملطف و مفتح و محلل و مجفف است‏. آشاميدن سفوف خشک آن جهت تنقيه سينه و شش و ربو و ضيق النفس و درد سينه مفيد است.

بنابراين مجموع اين دارو مي‌تواند باعث تقويت مغز و منع ريزش مواد در رباطات و بافت عصبي و کل بدن شود و مجفف مواد و رطوبات ريخته شده از سينوس‌هاست. همچنين در شکستگي‌ها و دردهاي عضلاني، مفيد است و موجب تسکين مواد در حال ريزش به اعضا مي‌شود. اين دارو مي‌تواند ذکاء حس ناشي از ريزش ماده حار (مثلا در زودانزالي) را برطرف کند؛ لينت مزاج مي‌دهد، آرام‌بخش است و از هدر رفتن انرژي جلوگيري مي‌کند؛ در بدن ايجاد رياح مي‌کند و منعظ است.

اجزاء فراورده: مُرّ مکي، ميخک، دارچين، کبابه، حسن لبه، صمغ عربي، عود هندي، شيرين بيان، مصطکي، خولنجان، بهمن سرخ، بهمن سفيد، ابريشم، موميايي، پرسياوش، کوکنار، بادام شيرين

نحوه اثر دارو از ديد طب سنتي: مقوي ارواح و قوا و اعضاي رئيسه به‌ويژه دماغ، منضج اخلاط، مغلظ، رادع، مجفف، مفتح سدد

مزاج کلي دارو: گرم و خشک

منع مصرف: درکودکان و افراد باردار، افراد مبتلا به حساسيت پوستي، افراد دچار رقت اخلاط، بي‌کفايتي شديد کليه، کمبود پتاسيم خون، بيماري قلبي با ادم، يا نارسايي احتقاني قلب بااحتياط تجويز شود. در مبتلايان به هموکروماتوز، هموسيدروز، تالاسمي (با سطح آهن خيلي بالا) و بيماري سيکل سل احتياط شود. اين دارو در افراد مبتلا به نزله گرم و داراي بافت متخلخل، در هواي گرم مي‌تواند باعث افت فشارخون شود.

عوارض جانبي: در افراد حساس، ممکن است باعث ايجاد درماتيت تماسي يا واکنش‌هاي آلرژيک سيستميک شود. ممکن است در بعضي افراد باعث ايجاد يبوست، سردرد و سنگيني سر، تهوع، گيجي، خواب آلودگي، يا خستگي خفيف شود. در اين حالت مقدار مصرف دارو بايد به حداقل برسد و يا دارو قطع شده و بعد از سه روز با حداقل دوز، دوباره تجويز شود.

دستور مصرف: هر 12 ساعت يک الي دو عدد کپسول همراه آب ميل شود.

تداخلات دارويي: تاکنون گزارش نشده است.

مصرف در حاملگي و شيردهي: در حاملگي و شيردهي ممنوع است.

نکات قابل توصيه: مصرف دارو نبايد بيش از سه ماه ادامه يابد زيرا موجب غلظت مواد مي‌شود.

منابع:

1. عقيلي خراساني، مخزن الادويه، تهران: انتشارات باورداران، 2001
2. ابن سينا، قانون في الطب، بيروت: انتشارات العلامي، 2005
3. عقيلي خراساني، قرابادين کبير، موسسه تحقيقات تاريخ پزشکي، طب اسلامي و مکمل، دانشگاه علوم پزشکي ايران، 2007
4. American Herbal Products Association's Botanical Safety Handbook-CRC Press (2013)
5. PDR 2008