ايارج فيقرا/’ay?rej-e fayqar?/

شکل دارويي: کپسول

موارد مصرف: نافع در امراض سر و رافع ابخره دماغي؛ منقي معده و مواد بلغمي؛ مسهل بلغم.

توضيحات: ايارج فيقرا، مسهلي اصلاح شده از تأليفات بقراط است و اصل و عمود آن، گياه صبر مي‌باشد. از ديد بقراط اين داروي مرکب براي درمان امراض سر به‌خصوص امراض ناشي از بخارات و تنقيه معده و مواد بلغمي مفيد است. صبر هر نوع خلط مهياي مجتمع در معده و سر و مفاصل را دفع مي‌کند و مقوي معده و قوت باصره و ساير حواس و دافع اکثر امراض دماغي مشارک معده است. در اين داروي مرکب، مصطکي، عملکرد صبر را در تقويت دماغ تشديد مي‌کند؛ وجود گلسرخ و مصطکي، ايارج فيقرا را به دارويي مناسب براي امراض معده تبديل مي‌کند و از ضرر رساندن صبر به معده و کبد ضعيف جلوگيري مي‌کند؛ همچنين، در صورت افزودن ادويه مناسب به صبر، ترکيب حاصل براي جميع امراض سوداوي مفيد خواهد بود؛ دارچين نيز با جلاي باصره، عملکرد صبر در تقويت باصره را تکميل مي‌کند. حب و عود بلسان و سليخه با تجفيف رطوبات معده و رفع سردي آن باعث تقويت معده مي‌شوند و در تنقيه و تجفيف رطوبات رحم نيز مؤثر هستند.

اجزاء فراورده: صبر، مصطکي، سنبل‌الطيب، دارچين، اسارون، گل سرخ، حب بلسان، عود بلسان، سليخه

نحوه اثر دارو از ديد طب سنتي: مفتح سدد کبد، مسهل اخلاط آماده دفع، جاذب از اقاصي بدن، محلل رياح احشا، مسهل و مخرج سودا و بلغم غليظ و مائي، مجفف رطوبات زائد.

مزاج کلي دارو: گرم و خشک

منع مصرف: در کودکان زير 12 سال، کوليت، بواسير، آپانديسيت، انسداد روده، بيماري‌هاي حاد التهابي روده مانند بيماري کرون، کوليت اولسراتيو، درد شکمي با منشا نامشخص، خونريزي معده و واريس مري ممنوع است.

عوارض جانبي: در دوزهاي درماني مناسب خطر يا عارضه‌اي ندارد. ممکن است باعث دلپيچه و اسهال شود که در صورت ملايم بودن آن نشانه دفع مواد و براي بيمار مفيد است. در اينصورت با مصرف يک ليوان آبجوش همراه با عسل، مواد دفع شده و دلپيچه برطرف مي‌شود.

در صورت اسهالهاي مکرر و بيش از حد دارو قطع شده و يک روز در ميان مصرف شود.

دستور مصرف: 1 تا 2 کپسول، صبح ناشتا با آب ميل شود.

تداخلات دارويي: تاکنون گزارش نشده است.

مصرف در حاملگي و شيردهي: در بارداري و شيردهي مصرف نشود.

نکات قابل توصيه: مصرف طولاني مدت دارو بدون تجويز پزشک ممنوع است. در صورتي که بيمار دچار ورم يا زخم در روده‌ها باشد بايد با احتياط مصرف شود. در افرادي که دچار يبوست مزمن يا داراي خلط غليظ هستند لازم است ابتدا از داروهاي منضج استفاده شود. در افرادي که داراي ناراحتي معده يا کليه هستند با چند عدد عناب مصرف شود.

منابع:

1. عقيلي خراساني، مخزن الادويه، تهران: انتشارات باورداران، 2001
2. ابن سينا، قانون في الطب، بيروت: انتشارات العلامي، 2005
3. عقيلي خراساني، قرابادين کبير، موسسه تحقيقات تاريخ پزشکي، طب اسلامي و مکمل، دانشگاه علوم پزشکي ايران، 2007
4. American Herbal Products Association's Botanical Safety Handbook-CRC Press (2013)
5. PDR 2008