آبزن چهارگل/’?bzan-e ??rgol/ 

شکل دارويي: آبزن رحمي

موارد مصرف: نافع در درد قاعدگي؛ رفع التهاب، خارش و عفونت اندام تناسلي و رحم

توضيحات:

بابونه: ملطف و محلل بى‏جذب و مفتح و مقوى دماغ و اعصاب و مدر بول و حيض است و جهت درد احشا و مقعد و رحم و تحليل و تليين اورام آن‌ها و بيضه و اخراج مشيمه و دفع عفونت سودا و بلغم و حميات عفوني و عسر البول و عسر ولادت و جرب رطب و احتباس حيض به طريق ماليدن و آشاميدن نافع است و جلوس در طبيخ آن بدن را از اخلاط رديء پاک مي‌گرداند.

ختمي: محلل و منضج و رادع و مُرخي و ملين است. جلوس در طبيخ آن جهت ورم مقعد و انضمام فم رحم زنان عقيم و صلابت اعضا مفيد است. ضماد برگ آن جهت التيام قروح و تسکين وجع اورام و تحليل آن‌ها و خنازير و نضج خراجات و دمل و مقعد و عرق النسا و مفاصل که همه از گرمي باشد مفيد است.

پنيرک: منضج و رادع و مفتح سده کبد و مدر بول و زياد‏کننده شير است. جلوس در طبيخ برگ آن جهت صلابت رحم و تليين اورام مقعد مفيد است‏. ضماد آن به‌تنهائي و يا با جو مقشر جهت اورام حار و اوجاع و اورام صلب حار مفيد است.

گل محمدي: مقوى قُوى و ارواح و مفرح و ملطف و جالى و مسهل و مسکن صفرا و بلغم رقيق است. احتقان (حقنه) با طبيخ آن جهت قروح امعا و ذرور خشک آن جهت رفع سيلان رحم و بدبوئى آن مفيد بوده و باعث خوش‏بويي و تنگي آن مي‌شود.  

مجموع اين مفردات، باعث افزايش رطوبت و رخوت بافت مي‌شوند در نتيجه در تليين صلابات مؤثر هستند. همچنين به دليل خاصيت نضج و جلا مي‌توانند رطوبات عفوني را از ناحيه مورد نظر بشويند و آن را پاکسازي کنند. سردي و رطوبت ختمي و پنيرک باعث از بين بردن گرماي بيش از حد در ناحيه مورد استفاده و درد آن مي‌شود.

اجزاء فراورده: بابونه، ختمي، پنيرک، گل محمدي

نحوه اثر دارو از ديد طب سنتي: جالي، ملطف، محلل، ملين رطوبات، مرخي و مرطب اعضا

مزاج کلي دارو: معتدل مايل به سردي و تري

منع مصرف: در زمان خونريزي پريود مصرف نشود.

عوارض جانبي: تاکنون گزارش نشده است.

دستور مصرف: 2 قاشق غذاخوري از پودر را با 4 ليوان آب بجوشانيد. سپس صاف کنند به همراه مقداري آب گرم در تشت بريزيد و به مدت حداقل 10 دقيقه درآن بنشينيد يا با آن دوش واژينال انجام دهند و تا دو هفته هر روز، اين کار را تکرار کنند. بنا به توصيه پزشک، نحوه مصرف ممکن است تغيير يابد.

تداخلات دارويي: گزارش نشده است.

مصرف در حاملگي و شيردهي: در بارداري مصرف نشود.

نکات قابل توصيه: اين دارو در زمان پاکي و لکه بيني قابل مصرف است. علاوه بر محلول جوشانده، مي‌توان از ضماد تفاله آن نيز به صورت موضعي براي تحليل اورام استفاده نمود. حتي محلول جوشانده را نيز مي‌توان به صورت خوراکي مصرف کرد اما بهترين راه رساندن اثر ادويه به اعضاي بدن مسير مستقيم است و در نتيجه آبزن، مؤثرتر است. بر اثر مصرف دارو ممکن است ترشحات رحم افزايش يابد که نبايد باعث نگراني شود و نشانه دفع مواد و پاکسازي رحم است.

به دليل خاصيت تلييني که دارد مي‌توان از آبزن براي شل کردن حالب در بيماران مبتلا به سنگ کليه استفاده کرد و براي اين منظور محلول بايد تا زير دنده‌ها را بپوشاند.

از محلول جوشانده صاف شده مي‌توان براي تسکين سرفه‌هاي خشک و آلرژيک استفاده کرد.

منابع:

1. عقيلي خراساني، مخزن الادويه، تهران: انتشارات باورداران، 2001
2. ابن سينا، قانون في الطب، جلد 1، بيروت: انتشارات العلامي، 2005
3. عقيلي خراساني، خلاصه الحکمه، جلد2، قم: اسماعيليان، چاپ: اول، 1385